by name

    nōmen inis, n    [GNA-], a means of knowing, name, appellation: qui haec rebus nomina posuerunt: ludi, Pythia perdomitae serpentis nomine dicti, O.: eique morbo nomen est avaritia: canibus pigris... Nomen erit pardus, tigris, leo, Iu.: puero ab inopiā nomen Egerio est inditum, L.: Aeneadasque meo nomen de nomine fingo, V.: Nomine quemque vocans, by name, V.: nomina dare, enlist, L.: ab re nomen habet (terra), is named for, L.: turris quae nomen ab insulā accepit (i. e. nominatur), Cs.: qui litteras exitialīs Demetrio sub nomine Flaminini adtulerant, in the name of, L.: me imperatoris nomine appellare, hail me imperator, Cs.: infaustum interluit Allia nomen, V.: Et diversa trahunt unum duo nomina pectus, i. e. mother and sister, O.— A gentile name (the middle name of a Roman freeman): apud illos Fabrorum nomen est amplissimum; cf. tamquam habeas tria nomina, i. e. as if you were a Roman, Iu.—In law: nomen alicuius deferre, to bring an accusation against, accuse: nomen huius de parricidio deferre: nomen recipere, to entertain an accusation: si quis Sthenium reum facere vellet, sese eius nomen recepturum.—Meton., a bond, note, demand, claim, debt. tibi certis nominibus pecuniam debere, on good bonds: falsum perscribere nomen?: nomina sua exigere, collect one's debts: in socios nomina transcribere, substitute the names of socii as debtors, L.: Qui venit ad dubium grandi cum codice nomen, to sue for a doubtful debt, Iu.: nomina se facturum, quā ego vellem die, create a written obligation by a bookentry.—A debtor: hoc sum adsecutus, ut bonum nomen existimer, i. e. a good payer.—With a gentile adj., a dominion, nation, power, army: gens infestissuma nomini Romano, S.: concitatis sociis et nomine Latino: Volscum nomen prope deletum est, L.—Poet., of one person: Silvius, Albanum nomen, tua proles, V.—Fig., name, fame, repute, reputation, renown: huius maius nomen fuit: magnum in oratoribus nomen habere: qui nomini officient meo, L.: Multi Lydia nominis, H.: sine nomine plebs, inglorious, V.—Poet., of things: Nec Baccho genus aut pomis sua nomina servat, V.— A title, pretext, pretence, color, excuse, account, sake, reason, authority, behalf: alio nomine abstulisse: legis agrariae simultatione atque nomine: haec a te peto amicitiae nostrae nomine: eo nomine, on that account: Quocumque nomine, for whatsoever purpose, H.: tuo nomine gratulabantur, on your account: Antonio tuo nomine gratias egi, on your behalf: quem tibi suo nomine commendo, for his own sake: aetatis nomine ‘filia’ dixit, on account of, O.: acceptā ex aerario pecuniā tuo nomine, on your responsibility: aes alienum meis nominibus solvere, contracted by me, S.— A name (opp. to reality): me nomen habere duarum legionum exilium (opp. exercitum habere tantum): magis nomen ad praesidium quam vires adferre, L.: sunt nomina ducum, L.: Nomen amicitia est, nomen inane fides, O.

    nōminō āvī, ātus, āre    [nomen], to call by name, name, give a name to: tua te Thisbe Nominat, O.: amor ex quo amicitia est nominata, takes its name: L. Sulla, quem honoris causā nomino, mention with respect: (urbem) e suo nomine Romam iussit nominari: Mithridatem deum.— To render famous, make renowned, celebrate: praedicari de se ac nominari volunt.— To name for office, designate, nominate: interregem, L.: me augurem.— To talk of, call attention to, urge: mihi mansuetudinem, S.— To name, mention, report, accuse, arraign: nominari apud dictatorem, L.: inter coniuratos me, accuses as a conspirator, Cu.

    cōgnōmen inis, n    [com- + GNA-], a surname, second-name, family-name (added to the name of the gens to distinguish the family): T. Manlius, qui Galli torque detracto cognomen (sc. Torquati) invenit: sapientis: Crassus cognomine Dives: Mercuriale Imposuere mihi cognomen, H.: nationis magis quam generis uti cognomine: Diocles est, Popilius cognomine: duo quorum alteri Capitoni cognomen est: cognomen cui Africano ex virtute fuit, Cs.: Tardo cognomen pingui damus, we call the slow man stupid, H.—In gen., a name: locus, Hesperiam Grai cognomine dicunt, V.: Chaonios cognomine campos a Chaone dixit, V.: prisca locorum, Pr.

    cōgnōmentum ī, n    [rare or late for cognomen], a surname: cognomento qui skoteino\s perhibetur, Poet. ap. C.: Puteoli cognomentum a Nerone adipiscuntur, Ta.— A name: (Rhenum) verso cognomento Vahalem dicere, Ta.

    dīcō dīxī, dictus （imper. dīc; perf. often <*>ync. dīxtī; P. praes. gen. plur. dīcentum for dīcentium, O.), ere    [DIC-], to say, speak, utter, tell, mention, relate, affirm, declare, state, assert: ille, quem dixi, mentioned: stuporem hominis vel dicam pecudis attendite, or rather: neque dicere quicquam pensi habebat, S.: in aurem Dicere nescio quid puero, whisper, H.: Quid de quoque viro et cui dicas, H.: quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Cs.: dico eius adventu copias instructas fuisse: derectos se a vobis dicunt, Cs.: qui dicerent, nec tuto eos adituros, nec, etc., L.— Pass: de hoc Verri dicitur, habere eum, etc., it is reported to Verres that, etc.: dicitur, ad ea referri omnes nostras cogitationes, they say: quam (partem) Gallos obtinere dictum est, I have remarked, Cs.: ut supra dictum est, S.: sicut ante dictum est, N.: Facete dictum, smartly said, T.: multa facete dicta: centum pagos habere dicuntur, Cs.: qui primus Homeri libros sic disposuisse dicitur: ubi dicitur cinxisse Semiramis urbem, O.— Supin. abl.: dictu opus est, T.: nil est dictu facilius, T.— Prov.: dictum ac factum, no sooner said than done, T.— To assert, affirm, maintain: quem esse negas, eundem esse dicis.—Of public speaking, to pronounce, deliver, rehearse, speak: oratio dicta de scripto: sententiam: qui primus sententiam dixerit, voted: sententiae dicebantur, the question was put: testimonium, to give evidence: causam, to plead: ius, to pronounce judgment: ad quos? before whom (as judges)?: ad ista dicere, in reply to: dixi (in ending a speech), I have done.—To describe, relate, sing, celebrate, tell, predict: maiora bella dicentur, L.: laudes Phoebi, H.: Alciden puerosque Ledae, H.: te carmine, V.: Primā dicte mihi Camenā, H.: versūs, V.: carmina fistulā, accompany, H.: cursum mihi, foretell, V.: fata Quiritibus, H.: hoc (Delphi), O.— To urge, offer: non causam dico quin ferat, I have no objection, T. — To pronounce, utter, articulate: cum rho dicere nequiret, etc.— To call, name: me Caesaris militem dici volui, Cs.: cui Ascanium dixere nomen, L.: Quem dixere Chaos, O.: Chaoniamque omnem Troiano a Chaone dixit, V.: Romanos suo de nomine, V.: Hic ames dici pater, H.: lapides Ossa reor dici, O.: dictas a Pallade terras Linquit, O.— Prov.: dici beatus Ante obitum nemo debet, O. — To name, appoint (to an office): se dictatorem, Cs.: magistrum equitum, L.: arbitrum bibendi, H.— To appoint, set apart, fix upon, settle: pecuniam omnem suam doti: hic nuptiis dictust dies, T.: diem operi: dies conloquio dictus est, Cs.: locum consciis, L.: legem his rebus: foederis uequas leges, V.: legem tibi, H.: legem sibi, to give sentence upon oneself, O.: eodem Numida inermis, ut dictum erat, accedit, S.—In phrases with potest: non dici potest quam flagrem desiderio urbis, it is beyond expression: quantum desiderium sui reliquerit dici vix potest, can hardly be told.— To tell, bid, admonish, warn, threaten: qui diceret, ne discederet, N.: Dic properet, bid her hasten, V.: dic Ad cenam veniat, H.: Tibi ego dico annon? T.: tibi equidem dico, mane, T.: tibi dicimus, O.: dixi, I have said it, i. e. you may depend upon it, T.: Dixi equidem et dico, I have said and I repeat it, H.— To mean, namely, to wit: non nullis rebus inferior, genere dico et nomine: Caesari, patri dico: cum dico mihi, senatui dico populoque R. I II III

    Antōnius     a gentile name.—As adj., of the triumvir Antonius: leges. I II

    appellō (adp-) āvī    （perf. subj. appellāssis for appellāveris, T.), ātus, āre, to address, speak to, apply to, accost: patrem, T.: virum, O.: milites alius alium laeti appellant, S.: a Viridomaro appellatus, Cs.: ne appellato quidem eo, without speaking to him, Ta.: nomine sponsum, L.: hominem verbo graviore: crebris nos litteris, write to often: legatos superbius: centuriones nominatim, Cs. — To call upon, apply to, entreat, request, beg, advise: vos: qui deus appellandus est?: quem appellet, habebat neminem: quos appellem? S.: de proditione alqm, approach, tamper with, L.: appellatus est a Flavio, ut... vellet, N.—In law, to call upon, appeal to: a praetore tribunos: regem, L.: praetor appellatur: de aestimatione appellare, Cs.—To make a demand upon, dun, press: me ut sponsorem: appellatus es de pecuniā: mercedem, claim, Iu.—To sue, complain of, accuse, summon: ne alii plectantur, alii ne appellentur quidem. — To call by name, term, name, entitle: me istoc nomine, T.: multi appellandi, called by name: alquos hoc loco, mention: te patrem, T.: unum te sapientem: quem nautae adpellant Lichan, O.: victorem Achaten, V.: id ab re interregnum appellatum, L.: rex ab suis appellatur, Cs.: appellata est ex viro virtus.—To utter, pronounce: nomen: litteras.

    nūncupō āvī, ātus, āre    [nomen+CAP-], to call by name, call, name: alqd nomine dei: alquem Indigetem, O. —Of vows, to take publicly, offer, utter, vow: vota ea, quae numquam solveret: profectus ad vota nuncupanda, L.— To proclaim formally: adoptionem, Ta.

    vocō āvī, ātus, āre    [VOC-], to call, summon, invoke, call together, convoke: (patrem) blandā voce: hominum multitudinem ex omni provinciā vocat, Cs.: classico ad concilium milites ad tribunos, L.: patribus vocatis, V.: Fertur haec moriens pueris dixisse vocatis, H.: ut in senatum vocarentur qui, etc., L.: in contionem vocari placuit, L.— Poet.: Tum cornix plenā pluviam vocat voce, i. e. announces, V.: pugnas, i. e. declare war, V.— To call upon, invoke, appeal to: Voce vocans Hecaten, invoking, V.: ventis vocatis, V.: Auxilio deos, V.: vos (deos) in verba, as witnesses, O.: Quem vocet divōm populus, H.: votis imbrem, call down, V.: (Charon) levare functum Pauperem laboribus Vocatus, H.—In legal proceedings, to cite, summon: in ius: vocatus Ariston purgare sese, L.—As a guest, to bid, invite, ask: alqm ad cenam, T.: ad prandium volgo: Spatium Vocandi dabitur, i. e. for sending invitations, T.—To call, invite, exhort, summon, urge, stimulate: me ad vitam: quam in spem me.—To challenge, defy: centuriones hostīs, si introire vellent, vocare coeperunt, Cs.: cum hinc Aetoli vocarent ad bellum, L.: cantu vocat in certamina divos, V.—To call by name, name, denominate, designate, entitle: urbem Romam, Enn. ap. C.: regem illum unum: ad Spelaeum, quod vocant, biduum moratus, L.: me miserum vocares, H.: patrioquo vocat de nomine mensem, names after, O.: se Quirinum vocari: Sive tu Lucina probas vocari, H.—To call, bring, draw, put, set, place: apud milites me in invidiam: in partem (hereditatis) mulieres vocatae sunt, succeeded to a share: me ad Democritum vocas, refer: eam (causam) in iudicium, bring to trial: quae fecisti, in iudicium voco, I call to account: sub iudicium singula verba, O.: si ad calculos eum res p. vocet, L.: Italiam ad exitium vocas, i.e. threaten with ruin.—Of things, to invite, call, summon, incite, arouse: lenis crepitans vocat Auster in altum, V.: Quāque vocant fluctūs, O.: Carthaginiensīs fessos nox ad quietem vocabat, L.: ipso anni tempore ad gerendum bellum vocari, Cs.

I II

I II

    appellitō —, ātus, āre, freq.    [2 appello], to name habitually, call usually, Ta.

    bibō bibī, —, ere    [BI-], to drink: vinum, T.: mella diluta, H.: lac, to suck, O.: gemmā, from a jewelled cup, V.: caelato (sc. poculo), Iu.: Quod iussi ei dari bibere, to be given her to drink, T.: ut bibere sibi iuberet dari, L.: Iovi bibere ministrare: sitis exstincta bibendo, O.: ab tertiā horā bibebatur: Graeco more (i. e. propinando): Xanthum, i. e. water from, V.: Caecubam uvam (i. e. vinum), H.—Prov.: aut bibat aut abeat (at a feast). —With the name of a river, to visit, reach, frequent, dwell in the region of: si Hebrum bibamus, V.: Ararim Parthus bibet, i. e. the Parthians will come to Germany, V.: Extremum Tanain si biberes, Lyce, H. — Bibere aquas, i. e. to be drowned, O. — Meton., to take in, absorb, imbibe: sat prata biberunt, have been watered, V.: (terra) bibit umorem, absorbs moisture, V.: Amphora fumum bibere instituta, H.—Of the rainbow: bibit ingens arcus, V. — Fig., to receive, take in, drink in: longum amorem, V.: Pugnas bibit aure, H.: animo sanguinem, thirst for: Hasta bibit cruorem, drew, V. I II

    cieō cīvī, citus, ēre    [1 CI-], to cause to go, move, stir, drive: natura omnia ciens et agitans: animal motu cietur suo: imo aequora fundo, stirs up, V: alquos e municipiis, Ta.: puppes sinistrorsum citae, H.—In law: ciere erctum, to divide the inheritance.—Fig., to put in motion, rouse, disturb: aurae cient (mare), L.: tonitru caelum omne ciebo, V.— To call by name, name, call, invoke. magnā supremum voce ciemus, i. e. utter the last invocation to the Manes, V.: numina, O.: triumphum nomine, i. e. to call Io triumphe! L.: patrem, i. e. show one's free birth, L. — To summon, rouse, stir, call. ad arma, L.: aere viros, V.: ad sese alqm, Ct.: ille cieri Narcissum postulat, Ta.—To call upon for help, invoke, appeal to: nocturnos manes, V.: vipereas sorores, the Furies, O.: foedera et deos, L.— To excite, stimulate, rouse, enliven, produce, cause, occasion, begin: motūs: tinnitūs aere, Ct.: fletūs, V.: murmur, V.: pugnam, L.: pugnam impigre, Ta.: bellum, L.: belli simulacra, V.: tumultum, L.: Martem, V.

    citō āvī, ātus, āre, intens.    [cieo], to put in quick motion, rouse, excite, only in P. perf.; see citatus.—To urge, call, summon: patres in curiam citari, L.: centuriatim populum, L.: iudices: citari nominatim unum ex iis, etc. (for enrolment), L.— In law, to call, summon: citat reum: citat accusatorem... citatus accusator non respondit: omnes abs te rei capitis citantur.—To call to witness, call upon, appeal to: quos ego testīs citaturus fui, L.: numina, O. — Fig., to call forth, excite: motus (animi) opinione citetur. — To appeal to, quote, cite: quamvis citetur Salamis testis victoriae: quos (libros) auctores, L.—To mention by name, name, mention, proclaim, announce: Graeci, qui hoc anapaesto citantur: victorem Olympiae citari, N.: paeanem, to reiterate: io Bacche, call out, H.: citarier ad suum munus, invoked, Ct. I II

    (cōgnōminis e), only abl sing., cognomine, adj.    [cognomen], like-named, of the same name: cognomine Insubribus pago, bearing the same name, L.: gaudet cognomine terrā, V.

    Dāma ae, m     a slave's name, H.

    dicō āvī, ātus, āre    [* dicus; DIC-], to dedicate, consecrate, devote: donum (Iovi) dicatum: ara condita atque dicata, L.: tibi aram dicatum iri, L.: templum Iovis, O., L.: templa sibi (patri), V.: vehiculum, Ta.— To give up, set apart, appropriate, attach: hanc operam tibi, T.: diem tibi: se Crasso, se Remis in clientelam, Cs.: se alii civitati, to become a free denizen: in aliam se civitatem.— To initiate, inaugurate: illā acie nova signa, Ta. I II III

    laudō āvī, ātus, āre    [laus], to praise, laud, commend, honor, extol, eulogize, approve: coram in os te, to your face, T.: rationem: sententiam eius, S.: laudantur exquisitissimis verbis legiones: Agricolam laudat iuris peritus, extols his happiness, H.: volucrem equum, praise for swiftness, Iu.: laudataque Ora Iovi, O.: depositum pudorem, approve, H.: numquam praestantibus viris laudata est permansio, etc.: in quo tuum consilium laudare: Extinxisse nefas Laudabor, V.: quod viris fortibus honos habitus est, laudo: Iamne igitur laudas, quod alter Ridebat, etc., Iu.: te, cum isto animo es, laudare.— Colloq.: Sy. Nil pepercit.... De. Laudo, I am glad of it, T.— To eulogize, pronounce a funeral oration over: alquem supremo eius die.— To compliment, dismiss with a compliment, turn from: laudato ingentia rura, Exiguum colito, V.: probitas laudatur et alget, Iu.— To adduce, name, quote, cite, refer to: alquem rerum Romanarum auctorem: auctores.

    Māmertīnus adj.    [Mamers, Oscan name of Mars], of Mars, Mamertine: civitas, i. e. Messana. —Plur. as subst, the Mamertines, sons of Mars (a name assumed by the people of Messana), C., L.